Nowoczesna światłoterapia jest w dermatologii uznaną, wypróbowaną i skuteczną metodą leczenia. Decydująca w skutecznej terapii jest głębokość wnikania, a co za tym idzie długość fal zastosowanego promieniowania.
Efekty działania światła zależą od dwóch podstawowych zakresów promieniowania ultrafioletowego tzw. UVB (290-320 nm) i UVA (320-400 nm). Te dwa rodzaje promieniowania wywołują odmienne odczyny w skórze, różnią się aktywnością oraz wpływem na układ immunologiczny. W zależności od potrzeb pacjenta znalazły zastosowanie różne odmiany fototerapii:PUVA, UVA-1, UV 6, UV 21, UV TL01. Najczęściej w światłoterapii wykorzystuje się lampy: PUVA, UVA-1 oraz TL01.
W metodzie fotochemioterapii pacjent otrzymuje psoraleny (psoralen - naturalny związek roślinny), a następnie naświetlany jest wyselekcjonowanymi promieniami UVA (320-400nm.). Aby osiągnąć zamierzony efekt leczniczy, poza odpowiednim dawkowaniem psoralenu dobierana jest odpowiednia energia promieniowania. Naświetlania prowadzi się 3 razy w tygodniu, dawkę dobierając indywidualnie do reaktywności skóry pacjentów. Po ustąpieniu zmian często stosuje się terapię podtrzymującą np. raz w tygodniu.
Metoda wykorzystywana w leczeniu: łuszczycy zwyczajnej, łuszczycy krostkowej, atopowego zapalenia skóry, przyłuszczycy, mycosisfungoides, morphea, liszaja płaskiego, fotodermatoz i innych.
Metoda, która wykorzystuje terapeutyczne właściwości promieniowania UVB nie wymaga podawania psoralenów, a efekt terapeutyczny osiągany jest samą ekspozycją na selektywny ultrafiolet np. o długości fali 311nm (tzw. UVB 311).
Wysoka skuteczność tej metody ograniczona jest do łuszczycy i bielactwa nabytego, jednak czasem stosuje się ją również w leczeniu takich chorób jak: atopowe zapalenie skóry, świerzbiączka, w leczeniu świądu, w profilaktyce fotodermatoz i innych.
Jest to najnowsza na świecie metoda fototerapii chorób skóry wprowadzona w 1991 r. Polega na stosowaniu naświetleń tzw. długim zakresem UVA (powyżej 340 nm), przy czym dawki wynoszą do 130 J/cm2 (highdose UVA1).
Metoda wykorzystywana jest w leczeniu ostrego stanu zapalenia atopowego skóry (bez podawania leków hormonalnychi immunosupresyjnych), sklerodermii, pokrzywki barwnikowej, tocznia, sarkoidozy, liszaja płaskiego, uogólnionego ziarniniaka obrączkowategoi innych.
W celu zwiększenia skuteczności terapii, poza klasycznymi metodami naświetlań, do terapii dołączane są leki ogólne oraz do stosowania na skórę. W przypadku łuszczycy czy atopowego zapalenia skóry, po naświetlaniach zmiany skórne często ustępują na czas dłuższy, niż po innych formach leczenia, a w przypadku niektórych chorób dochodzi do całkowitego wyleczenia.
Choroby skóry skutecznie leczone za pomocą światła ultrafioletowego:
Łuszczyca (łac. Psoriasis) jest chorobą skóry o podłożu genetycznym. Cechą charakterystyczną jest łagodna proliferacja naskórka czyli jego przyspieszone wytwarzanie (8 – krotnie skrócenie czasu trwania cyklu komórkowego). W efekcie czego na powierzchni skóry powstają nawarstwienia naskórka przypominające łuski, stąd nazwa.
Bielactwo nabyte (vitiligo) jest chorobą polegającą na odbarwieniu skóry w wyniku uszkodzenia melanocytów skóry. Odbarwiona skóra charakteryzuje się upośledzeniem wielu funkcji oraz uszkodzeniem niektórych nerwów autonomicznych. W obrazie mikroskopowym skóry nie widujemy melanocytów.
Trądzik pospolity - jest utrapieniem głównie osób młodych (ok. 90% nastolatków), choć coraz częściej obserwuje sie pojawianie zmian trądizkowych także u osób dorosłych. Jego pojawienie się w wieku młodzieńczym związane jest z przestrojeniem hormonalnym do jakiego dochodzi w okresie dojrzewania. Hormonami, które najmocniej stymulują gruczoły do produkcji łoju są androgeny (hormony wydzielane przez jądra mężczyzn, nadnercza, w niewielkiej ilości produkowane także przez jajniki kobiet).U kobiet przyczyną trądzika może być brak odpowiednich proporcji między estrogenami (hormonami produkowanymi w większej ilości w pierwszej tzw. folikularnej fazie cyklu miesięcznego), a gestagenami (hormonami drugiej tzw. lutealnej fazy cyklu). Nie oznacza to jednak, że trądzik pospolity jest schorzeniem hormonalnym, gdyż u wielu osób nie stwierdza się zaburzeń hormonalnych. Często decydują o tym skłonności genetyczne, polegające na większej wrażliwości gruczołów łojowych na hormony o działaniu androgenowym.
Atopowe zapalenie skóry jest to przewlekłe i nawrotowe schorzenie dotyczące naskórka i skóry właściwej, charakteryzujące się wybitnie nasilonym świądem, typową lokalizacją i charakterystycznym obrazem zmian skórnych oraz współistnieniem innych chorób atopowych u pacjenta lub w jego rodzinie.
Źródło: www.dermedica.info, www.lekarz-dermatolog.pl